خرابی موتور فوکوس سونی و رفع صدای فوکوس در لنز Sony FE 135mm f/1.8 GM
مقدمه
در دنیای عکاسی و فیلمبرداری حرفهای، لنزهای سری G Master سونی بهعنوان یکی از دقیقترین و باکیفیتترین ابزارها شناخته میشوند. یکی از محبوبترین آنها، لنز Sony FE 135mm f/1.8 GM است که با عملکرد اپتیکی فوقالعاده، موتور فوکوس سریع و طراحی مقاوم، انتخاب بسیاری از عکاسان پرتره و فیلمبرداران حرفهای است. اما گاهی کاربران با مشکلی روبهرو میشوند که مستقیماً بر عملکرد فوکوس تأثیر میگذارد: خرابی موتور فوکوس سونی.
در این مقاله به بررسی کامل دلایل، علائم، روشهای عیبیابی و نحوه رفع خرابی موتور فوکوس سونی در این لنز پرداخته میشود و در کنار آن، موضوع صدای فوکوس در حالت ویدئو نیز بهطور تخصصی تحلیل خواهد شد.
بخش اول: اهمیت عملکرد صحیح موتور فوکوس در لنزهای سونی
موتور فوکوس در لنزهای مدرن، بهویژه در مدلهای G Master، نقش حیاتی در دستیابی به فوکوس دقیق و بیصدا دارد. خرابی موتور فوکوس سونی میتواند باعث شود فوکوس خودکار در شرایط نوری پیچیده یا سوژههای متحرک بهدرستی عمل نکند. در لنز Sony FE 135mm f/1.8 GM از موتور فوکوس دوگانه XD Linear Motor استفاده شده است که با دقتی بالا و بدون تأخیر عمل میکند.
زمانی که خرابی موتور فوکوس سونی رخ میدهد، عملکرد سریع و بیصدا این سیستم دچار اختلال شده و معمولاً با علائمی مانند صدای کلیک، فوکوس کند یا توقف ناگهانی فوکوس همراه است.
بخش دوم: نشانههای خرابی موتور فوکوس سونی
یکی از اولین نشانهها در هنگام بروز خرابی موتور فوکوس سونی، کاهش سرعت در تنظیم فوکوس خودکار است. همچنین در بسیاری از موارد، لنز هنگام فوکوس در حالت ویدئو صدای غیرعادی تولید میکند که میتواند در ضبط صدا تأثیر منفی داشته باشد. از جمله علائم اصلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم توانایی در فوکوس خودکار حتی در شرایط نور کافی.
صدای مداوم یا تق تق هنگام تلاش برای فوکوس.
تغییر فوکوس ناگهانی در حالت فیلمبرداری (Focus Hunting).
لرزش داخلی لنز هنگام تغییر جهت فوکوس.
عدم تشخیص سوژه توسط سیستم AF در حالت Tracking.
هر یک از این موارد نشاندهنده احتمال خرابی موتور فوکوس سونی است و نیاز به بررسی فنی توسط تعمیرکار متخصص دارد.
بخش سوم: دلایل اصلی خرابی موتور فوکوس سونی
دلایل متعددی میتواند موجب خرابی موتور فوکوس سونی شود. این دلایل شامل عوامل مکانیکی، الکترونیکی و محیطی هستند:
1. ورود گردوغبار و ذرات ریز
در محیطهای باز، گردوغبار میتواند وارد بخش داخلی لنز شده و به اجزای مکانیکی موتور فوکوس آسیب بزند. تجمع این ذرات باعث اصطکاک بیشازحد و در نهایت خرابی موتور فوکوس سونی میشود.
2. ضربه یا سقوط
حتی افتادن خفیف لنز از ارتفاع کم ممکن است باعث شکستگی یا جابهجایی در سیمپیچهای داخلی موتور شود. در چنین شرایطی، موتور فوکوس از کار میافتد یا عملکرد آن ناپایدار میشود.
3. نوسانات ولتاژ در بدنه دوربین
در برخی موارد، ولتاژ نامتعادل ارسالشده از بدنه به لنز باعث سوختن بخشهایی از مدار کنترل موتور فوکوس میشود. این نوع خرابی موتور فوکوس سونی معمولاً در اثر استفاده از باتریهای غیراصل یا اتصالات شل بین لنز و بدنه رخ میدهد.
4. استفاده مداوم در حالت ویدئو
فیلمبرداری طولانیمدت، بهویژه در حالت فوکوس مداوم (Continuous AF)، فشار زیادی به موتور وارد میکند. در مدل 135mm f/1.8 GM، اگر تهویه و دمای محیط مناسب نباشد، حرارت بالا موجب فرسودگی زودرس موتور میشود.
بخش چهارم: روشهای تخصصی عیبیابی خرابی موتور فوکوس سونی
عیبیابی دقیق موتور فوکوس نیازمند تجهیزات خاصی است که تنها در مراکز مجاز در دسترس است. تکنسینهای حرفهای برای تشخیص خرابی موتور فوکوس سونی مراحل زیر را دنبال میکنند:
بررسی اتصالات فلت و کابل موتور فوکوس با میکروسکوپ صنعتی.
تست عملکرد مدار درایور موتور با دستگاه آنالیز سیگنال.
ارزیابی وضعیت مکانیکی ریلهای فوکوس جهت اطمینان از نبود گیر مکانیکی.
شبیهسازی عملکرد موتور در شرایط بار کامل برای سنجش مقاومت و جریان مصرفی.
این فرایندها به تشخیص دقیق نوع خرابی (الکتریکی، مکانیکی یا نرمافزاری) کمک میکند و مشخص میسازد که آیا نیاز به تعویض موتور فوکوس وجود دارد یا تعمیر آن کافی است.
بخش پنجم: رفع صدای فوکوس در حالت ویدئو
در زمان فیلمبرداری با لنز Sony FE 135mm f/1.8 GM، کاربران حرفهای معمولاً انتظار دارند سیستم فوکوس بیصدا، نرم و سریع عمل کند تا هیچ صدایی از حرکت موتور در فایل صوتی ثبت نشود. بااینحال، در برخی شرایط، بهویژه پس از چند ماه استفاده، صدای خفیف مکانیکی یا کلیکهای تکرارشونده از موتور شنیده میشود. این مسئله معمولاً اولین نشانهی خرابی موتور فوکوس سونی است یا دستکم هشدار اولیه از نیاز به سرویس مکانیکی و روانکاری درونی دارد.
در سیستم فوکوس این لنز از دو موتور خطی XD استفاده شده است که با میدان مغناطیسی کنترلشده، حرکت دقیق گروههای اپتیکی را تنظیم میکنند. زمانی که یکی از این موتورها از توازن خارج شود، موتور دوم فشار بیشتری تحمل کرده و صداهای خفیفی مانند "تیک" یا "وزوز" ایجاد میکند. در حالت فیلمبرداری، این صدا مستقیماً وارد میکروفون داخلی میشود و حذف آن در مرحلهی تدوین دشوار است.
برای کاهش یا حذف صداهای ناشی از خرابی موتور فوکوس سونی در حالت ویدئو، اقدامات زیر توصیه میشود:
استفاده از حالت MF (Manual Focus) در صحنههایی که تغییر فوکوس مداوم لازم نیست، تا موتور فوکوس درگیر نباشد.
کالیبرهکردن مجدد لنز با نرمافزار اختصاصی Sony Lens Firmware Updater، زیرا نسخههای جدیدتر میانافزار معمولاً مدیریت جریان الکتریکی موتور را بهبود میبخشند.
در صورت شنیدن صدای مکانیکی، باید موتور فوکوس سونی باز و تمیز شود. در مراکز رسمی، از گریس سیلیکونی مخصوص استفاده میشود که در برابر حرارت مقاوم است و باعث حذف صدای تماس قطعات میگردد.
در شرایط حرفهای، پیشنهاد میشود از میکروفونهای خارجی Directional یا Shotgun استفاده کنید تا صدای درونی فوکوس بهطور کامل از مسیر ضبط صوت حذف شود.
در برخی موارد، صدای فوکوس ناشی از خشکی محور انتقال نیرو است. سرویسکار با بازکردن مجموعه داخلی، محور فوکوس را تمیز کرده و مجدداً گریس روانکنندهی اپتیکی میافزاید تا حرکت گروه لنز بیصدا و روان انجام شود.
با انجام این اقدامات، نهتنها صدای فوکوس حذف میشود بلکه فشار وارده بر اجزای داخلی نیز کاهش یافته و احتمال خرابی موتور فوکوس سونی در آینده کمتر میشود.
بخش ششم: مراحل تعمیر تخصصی خرابی موتور فوکوس سونی
تعمیر خرابی موتور فوکوس سونی در لنزهای سری G Master یک فرایند چندمرحلهای است که تنها باید در مراکز تخصصی انجام شود. در شرکت اطمینان، بهعنوان نمایندگی رسمی دوربین سونی Sony، تمامی مراحل با دقت بالا و مطابق با استانداردهای کارخانهی ژاپن انجام میگیرد. هر مرحله برای جلوگیری از آسیب بیشتر به سیستم اپتیک و مدار کنترل طراحی شده است.
1. ارزیابی اولیه و تست الکترونیکی
در اولین مرحله، تکنسین با دستگاههای عیبیابی مخصوص، میزان مقاومت، جریان و ولتاژ ورودی موتور فوکوس را اندازهگیری میکند. در صورتیکه اعداد خارج از محدودهی استاندارد باشند، تشخیص اولیهی خرابی موتور فوکوس سونی تأیید میشود.
2. جداسازی مجموعه فوکوس
لنز بهدقت باز شده و مجموعهی فوکوس داخلی از اجزای اپتیکی جدا میشود. در این مرحله، کابلهای فلت، سنسور موقعیت فوکوس و کانکتورهای بینبردی بررسی میشوند تا مطمئن شویم خطا ناشی از اتصال ناقص نیست.
3. بررسی وضعیت سیمپیچ و آهنرباهای خطی
موتور XD Linear از سیمپیچهای دقیق مسی تشکیل شده که در اثر گرما یا ضربه ممکن است دچار تغییر مقاومت یا سوختگی شوند. در صورت مشاهدهی تغییر رنگ، تکنسین سیمپیچ را با نمونهی اورجینال تعویض کرده و میدان مغناطیسی را مجدداً تنظیم میکند تا خرابی موتور فوکوس سونی بهطور کامل رفع شود.
4. گریسکاری و روانسازی محور انتقال نیرو
در برخی موارد، صدای فوکوس ناشی از خشکشدن محور مکانیکی است. در این مرحله، سرویسکار محور را تمیز کرده و با روانکنندهی مخصوص اپتیکی، اصطکاک بین ریلهای حرکتی را کاهش میدهد.
5. مونتاژ و کالیبراسیون نرمافزاری
پس از تعمیر یا تعویض موتور، لنز باید بهصورت نرمافزاری کالیبره شود تا فوکوس دقیق در تمام فواصل انجام گیرد. شرکت اطمینان با استفاده از نرمافزار اختصاصی Sony Calibration Suite، تنظیمات فوکوس را تا دقت میکرونی انجام میدهد.
6. تست نهایی
در پایان، لنز روی چند مدل مختلف از بدنههای سونی (مانند A7R V، A1 و FX3) نصب میشود تا دقت فوکوس در شرایط مختلف بررسی گردد. تنها در صورت تأیید همهی تستها، لنز به مشتری تحویل داده میشود.
فرآیند فوق نهتنها موجب رفع کامل خرابی موتور فوکوس سونی میشود بلکه عملکرد کلی فوکوس را نیز به سطح اولیهی کارخانه بازمیگرداند.
بخش هفتم: نکات پیشگیری از خرابی موتور فوکوس سونی
با رعایت چند دستورالعمل ساده، میتوان احتمال خرابی موتور فوکوس سونی را تا حد زیادی کاهش داد. موتورهای فوکوس لنزهای G Master بسیار حساساند و کوچکترین بیاحتیاطی در استفاده روزمره میتواند منجر به فرسودگی زودرس شود.
1. اجتناب از تغییر لنز در محیطهای آلوده
گردوغبار و ذرات معلق میتوانند بهسرعت درون موتور نفوذ کنند و بین آهنربا و سیمپیچ گیر بیفتند. توصیه میشود در محیطهای باز، هنگام تعویض لنز، دوربین رو به پایین نگه داشته شود و از کاور مخصوص استفاده گردد.
2. استفاده از کیف ضدضربه
ضربه و شوک فیزیکی از مهمترین عوامل خرابی موتور فوکوس سونی هستند. همیشه لنز را در کیف مقاوم با پوشش فومی حمل کنید تا از لرزش و فشار ناگهانی جلوگیری شود.
3. خاموش کردن دوربین قبل از جدا کردن لنز
بسیاری از کاربران توجهی به این موضوع ندارند، اما جداکردن لنز در حالت روشن میتواند موجب انتقال ولتاژ ناگهانی به موتور فوکوس شود و بخش درایور را بسوزاند.
4. سرویس دورهای در شرکت اطمینان
پیشنهاد میشود هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یکبار، لنز برای سرویس نگهداری پیشگیرانه به شرکت اطمینان ارسال شود. در این سرویس، فلتها، کانکتورها، و محورهای حرکتی بررسی میشوند تا از بروز خرابی جدی پیشگیری گردد.
5. پرهیز از کار مداوم در دمای بالا
حرارت زیاد، بهویژه هنگام فیلمبرداری طولانیمدت در تابستان، مقاومت سیمپیچهای موتور را تغییر میدهد. بهتر است پس از هر ۳۰ دقیقه استفادهی پیوسته، لنز برای چند دقیقه خنک شود.
6. بهروزرسانی Firmware
سونی بهصورت منظم بهروزرسانیهایی ارائه میدهد که علاوه بر بهبود عملکرد فوکوس، از فشار بیشازحد بر موتور جلوگیری میکند. بهروزرسانی منظم یکی از راههای مطمئن برای جلوگیری از خرابی موتور فوکوس سونی است.
7. استفاده از تجهیزات اصلی
استفاده از باتریها و شارژرهای غیراصل ممکن است نوسان جریان ایجاد کند و باعث خرابی در مدار درایور موتور شود. همیشه از تجهیزات اورجینال سونی برای جلوگیری از این مشکل استفاده کنید.
با رعایت توصیههای فوق، میتوان عمر مفید لنز را افزایش داد و از بروز خرابی موتور فوکوس سونی جلوگیری کرد. سرویس تخصصی در مراکز رسمی مانند شرکت اطمینان تضمین میکند که لنزهای حرفهای شما همواره در بالاترین سطح عملکرد باقی بمانند.
جمعبندی
لنز Sony FE 135mm f/1.8 GM با داشتن دو موتور XD Linear یکی از دقیقترین سیستمهای فوکوس در میان لنزهای پرتره سونی است. بااینحال، در اثر استفاده مداوم، شرایط محیطی نامناسب یا نوسانات الکتریکی، امکان بروز خرابی موتور فوکوس سونی وجود دارد. رفع این مشکل نیازمند تخصص، ابزار دقیق و قطعات اصلی است که تنها در مراکز مجاز مانند شرکت اطمینان قابل انجام است.
تهیه و تنظیم: شرکت اطمینان | نمایندگی رسمی تعمیرات دوربین سونی Sony
